Τα δόντια φέρουν το αποτύπωμα των συνηθειών μας. Αν και είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά, αφού η αδαμαντίνη που τα περιβάλλει είναι η σκληρότερη ουσία που μπορεί να βρεθεί στο ανθρώπινο σώμα, εμείς οι ίδιοι καθορίζουμε και αποφασίζουμε πόσο πολύ θα τα προσέξουμε και, κατ’ επέκταση, πόσο περισσότερο θα τα διατηρήσουμε στην πορεία της ζωής μας.
του Δρ. Γιώργου Κοντακιώτη
Πέρα από το ότι αποτελούν βασικό «εργαλείο» κατά την κατανάλωση της τροφής, στην ουσία είναι και βασικό μέρος της εικόνας μας, καθώς με αυτά δείχνουμε και τα συναισθήματά μας – όταν είμαστε χαρούμενοι, χαμογελάμε και τα δείχνουμε, ενώ όταν είμαστε αγχωμένοι τα σφίγγουμε. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φορές, κατά τις οποίες η κακή ψυχολογική μας κατάσταση εκδηλώνεται με ορισμένες κακές έξεις στο στόμα, όπως το δάγκωμα των χειλιών, της παρειάς, το σφίξιμο ή το τρίξιμο των δοντιών.
Όλα ξεκινούν από την παιδική ηλικία
Ορισμένες κακές συνήθειες ξεκινούν από την παιδική ηλικία. Οι συχνότερες είναι η χρήση πιπίλας, ο θηλασμός δακτύλου και η στοματική αναπνοή:
● Χρήση πιπίλας και θηλασμός δακτύλου
Λόγω του συνδυασμού πιέσεων που ασκούνται στα δόντια της άνω και της κάτω γνάθου, μπορεί να προκαλέσουν:
– Προβολή των άνω δοντιών, δηλαδή τα πρόσθια άνω δόντια να είναι «πεταχτά» προς τα έξω.
– Γλωσσική απόκλιση των κάτω τομέων.
– Δημιουργία κενού ανάμεσα στα δόντια ή, αλλιώς, «χασμοδοντία», λόγω της τοποθέτησης της γλώσσας ανάμεσα στα δόντια, όταν το παιδί κλείνει το στόμα του.
Επιπλέον, τα οστά της γνάθου μπορεί να προεξέχουν ή να δημιουργηθεί στενή άνω γνάθος.
● Στοματική αναπνοή
Εάν το παιδί δυσκολεύεται να αναπνέει ρινικά και χρησιμοποιεί το στόμα του για να αναπνέει, τότε οι γονείς θα πρέπει να συμβουλευτούν τον παιδίατρό τους. Η χρόνια στοματική αναπνοή αλλοιώνει σοβαρά τη σωστή ανάπτυξη των γνάθων και δοντιών. Αυτό συμβαίνει διότι αλλάζει η θέση της γλώσσας και των χειλιών στη θέση ανάπαυσης.
Τα παιδιά δεν είναι, σαφώς, σε θέση να το καταλάβουν και να το ελέγξουν. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι γονείς είναι αυτοί που πρέπει να τα εκπαιδεύσουν και να τα καθοδηγήσουν.
Μεγαλώνοντας, παρόλο που είμαστε πλέον σε θέση να φροντίσουμε τον εαυτό μας, αποκτούμε συχνά κακές συνήθειες, οι οποίες μας βλάπτουν. Το θετικό είναι ότι οι περισσότερες γίνονται από εμάς συνειδητά – άρα, μπορούμε να τις αποφύγουμε. Αρκεί να το θελήσουμε.
Οι πιο συνηθισμένες κακές συνήθειες είναι οι παρακάτω:
● Δεν τα βουρτσίζουμε. Ξεκινήστε βούρτσισμα 2-3 φορές την ημέρα, από 2 λεπτά.
● Μασάμε παγάκια. Δροσιστικό μεν, αλλά επιβλαβές και επίφοβο για κατάγματα και ρωγμές στα δόντια.
● Μασάμε στυλό, μολύβια. Αντικαταστήστε το με καραμέλες χωρίς ζάχαρη.
● Καταναλώνουμε πολλή «κρυφή» ζάχαρη. Ελαττώστε τη ζάχαρη που κρύβεται σε καθημερινές συνήθειες, όπως στον καφέ, σε σνακ, γλυκά, ποτά κ.ά..
● Πίνουμε πολύ ανθρακικό.
● Καπνίζουμε. Εκτός από τις χρωστικές και τους λεκέδες στα δόντια, το κάπνισμα σχετίζεται με μορφές καρκίνου του στόματος, των χειλιών, της γλώσσας. Απαραίτητη η αυτοεξέταση.
● Μασάμε τσίχλες με ζάχαρη. Αντικαταστήστε τες με καραμέλες ή τσίχλες με ξυλιτόλη.
● Κάνουμε αθλήματα επαφής χωρίς προφύλαξη. Χρησιμοποιήστε ειδικό προστατευτικό μασελάκι δοντιών.
● Βουρτσίζουμε δυνατά τα δόντια. Το σκληρό βούρτσισμα και η χρήση μιας σκληρής οδοντόβουρτσας μπορεί να βλάψει τα δόντια και τα ούλα. Βουρτσίζουμε με μέτρια δύναμη, χρησιμοποιώντας μέτρια/μαλακή ίσια οδοντόβουρτσα.
● Τρίζουμε και σφίγγουμε τα δόντια (βρουξισμός). Συνήθως συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου ακούσια, αλλά μπορεί να συμβεί και την ημέρα. Η πίεση που ασκείται με το τρίξιμο των δοντιών τη νύχτα μπορεί να είναι έως και έξι φορές μεγαλύτερη από την πίεση που ασκείται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Θεραπευτική επιλογή αποτελεί ο νάρθηκας βρυγμού.
● Δαγκώνουμε τα νύχια. Εκτός από το αισθητικό κομμάτι των άκρων των χεριών που επηρεάζει αυτή η συνήθεια, επηρεάζει παράλληλα και την υγεία του στόματος. Τα χέρια μας, αποδεδειγμένα, συγκεντρώνουν τα περισσότερα μικρόβια από οποιοδήποτε άλλο σημείο του σώματος.
● Πίνουμε αλκοόλ, και ιδίως χωρίς να συνοδεύεται από φαγητό. Το αλκοόλ είναι όξινο και μπορεί να διαβρώσει την αδαμαντίνη. Επίσης, μειώνει την παραγωγή του σάλιου, προκαλώντας ξηροστομία, με αποτέλεσμα να ελαττώνεται η απομάκρυνση της πλάκας και των βακτηρίων από την επιφάνεια των δοντιών. Φροντίστε είτε να καταναλώνετε αλκοόλ μόνο μαζί με φαγητό, είτε να ξεπλένετε το στόμα σας με νερό μεταξύ των ποτών.
● Επιπλέον, δώστε ιδιαίτερη προσοχή στο λεμόνι και οτιδήποτε υπερβολικά όξινο. Το κιτρικό οξύ μπορεί να διαβρώσει την εξωτερική επιφάνεια των δοντιών και, μακροπρόθεσμα, να προκαλέσει ευαισθησίες στα δόντια. Φροντίστε να ξεπλένετε το στόμα σας με νερό.
Για να μπορέσουμε να απαλλαγούμε από αυτές τις καθημερινές κακές συνήθειες, οι οποίες προκαλούν μη αντιστρεπτές βλάβες στα δόντια, χρειάζεται πρώτα να τις εντοπίσουμε. Αφού συνειδητοποιήσουμε ότι τις εφαρμόζουμε, τότε θα είναι ευκολότερο και να τις αποβάλουμε.
Χρησιμοποιούμε, λοιπόν, τα δόντια μας με προσοχή, σαν να είναι το πιο ακριβό κόσμημα που φέρουμε πάνω μας!